BIURO OBSŁUGI KLIENTA
tel. 85 732 95 39
e-mail: bok@esp.net.pl
Pomiary ABC
I. PODSTAWOWE INFORMACJE I DEFINICJA
Wiele już razy oraz w wielu miejscach i formach pisano o pomiarach i definicjach z tym zagadnieniem związanych. Nie wątpiąc przy tym w posiadaną zarówno wiedzę teoretyczną w tym zakresie, jak i umiejętności praktyczne odwiedzających naszą stronę internetową, postanowiliśmy poniżej jeszcze raz przypomnieć kilka ważnych elementów z tej jakże trudnej i złożonej dziedziny.
Wzorcowanie: zwane również kalibracją, stanowi zbiór czynności ustalających relację między wartościami wielkości mierzonej, wskazanymi przez wzorcowany przyrząd pomiarowy, a odpowiednimi wartościami wielkości fizycznych, realizowanymi przez wzorzec jednostki miary wraz z podaniem niepewności tego pomiaru. W najprostszym przypadku polega to na określeniu różnicy pomiędzy wskazaniem wzorca, a wskazaniem przyrządu wzorcowanego z uwzględnieniem niepewności pomiaru. Celem wzorcowania jest określenie właściwości metrologicznych wzorcowanego przyrządu, określającej jego przydatność do wykonywania pomiarów lub poświadczenie, że wzorcowany przyrząd spełnia określone wymagania metrologiczne.
Świadectwo wzorcowania: dokument poświadczający właściwości metrologiczne wzorcowanego przyrządu. Cechą wyróżniającą świadectwo wzorcowania wydane przez polskie akredytowane laboratorium wzorcujące jest znak akredytacji PCA, znajdujący się w prawym górnym rogu pierwszej strony. Może ono w swej treści zawierać wyniki wzorcowania poświadczające rzeczywiste parametry metrologiczne badanego obiektu pozostawiając ich interpretację użytkownikowi. Świadectwo może również zawierać jedynie zapis poświadczający spełnienie określonych warunków metrologicznych. Zdarza się to w przypadku, gdy zlecającego wzorcowanie nie interesuje poświadczenie konkretnych wartości, a tylko stwierdzenie faktu, że przyrząd jest sprawny i może być użyty do pomiarów z dokładnością deklarowaną przez jego producenta (lub innymi specyfikacjami). Wzór świadectwa wzorcowania.
Spójność pomiarowa: termin stosowany w metrologii, określający powiązanie wyniku pomiaru z przyjętymi układami odniesienia, na ogół z państwowymi wzorcami jednostek miary, za pośrednictwem nieprzerwanego łańcucha porównań. Jej zapewnienie umożliwia porównywanie wyników pomiarów wykonywanych w różnych laboratoriach i w różnych warunkach. Ostatecznym układem odniesienia jest Międzynarodowy Układ Jednostek Miar (układ SI).
Adiustacjaprzyrządu pomiarowego: czynność mająca na celu doprowadzenie przyrządu pomiarowego do stanu działania odpowiadającego jego przeznaczeniu. Adiustacja może być automatyczna, półautomatyczna lub ręczna. Kiedyś czynność ta była potocznie zwana kalibracją, która to nazwa jednak obecnie w myśl przytoczonych definicji nie powinna być już używana.
Niepewność pomiaru: parametr związany z rezultatem pomiaru, charakteryzujący rozrzut wyników w przedziale, wewnątrz którego można z zadowalającym prawdopodobieństwem usytuować wartość wielkości mierzonej. Mówiąc prostszym językiem, zgodnie z prawami obowiązującymi w przyrodzie, nie ma dokładnych pomiarów, można jedynie wyznaczyć przedział, w którym wartość wyniku pomiaru się znajduje. Dlatego z wszelkimi wykonywanymi pomiarami nierozłącznie związana jest niepewność ich wyników. Podając więc wyniki pomiarów wielkości fizycznych, należy podać również informację ilościową o dokładności danych pomiarów. Jest to niezbędne dla każdego, kto wykorzystuje dane pomiary w swojej pracy, aby oszacować ich wiarygodność. Bez takiej informacji wyniki pomiarów nie mogą być porównywane ze sobą, ani z wartościami odniesienia podawanymi w specyfikacjach lub normach.
I. PODSTAWOWE INFORMACJE I DEFINICJA
Wiele już razy oraz w wielu miejscach i formach pisano o pomiarach i definicjach z tym zagadnieniem związanych. Nie wątpiąc przy tym w posiadaną zarówno wiedzę teoretyczną w tym zakresie, jak i umiejętności praktyczne odwiedzających naszą stronę internetową, postanowiliśmy poniżej jeszcze raz przypomnieć kilka ważnych elementów z tej jakże trudnej i złożonej dziedziny.
Wzorcowanie: zwane również kalibracją, stanowi zbiór czynności ustalających relację między wartościami wielkości mierzonej, wskazanymi przez wzorcowany przyrząd pomiarowy, a odpowiednimi wartościami wielkości fizycznych, realizowanymi przez wzorzec jednostki miary wraz z podaniem niepewności tego pomiaru. W najprostszym przypadku polega to na określeniu różnicy pomiędzy wskazaniem wzorca, a wskazaniem przyrządu wzorcowanego z uwzględnieniem niepewności pomiaru. Celem wzorcowania jest określenie właściwości metrologicznych wzorcowanego przyrządu, określającej jego przydatność do wykonywania pomiarów lub poświadczenie, że wzorcowany przyrząd spełnia określone wymagania metrologiczne.
Świadectwo wzorcowania: dokument poświadczający właściwości metrologiczne wzorcowanego przyrządu. Cechą wyróżniającą świadectwo wzorcowania wydane przez polskie akredytowane laboratorium wzorcujące jest znak akredytacji PCA, znajdujący się w prawym górnym rogu pierwszej strony. Może ono w swej treści zawierać wyniki wzorcowania poświadczające rzeczywiste parametry metrologiczne badanego obiektu pozostawiając ich interpretację użytkownikowi. Świadectwo może również zawierać jedynie zapis poświadczający spełnienie określonych warunków metrologicznych. Zdarza się to w przypadku, gdy zlecającego wzorcowanie nie interesuje poświadczenie konkretnych wartości, a tylko stwierdzenie faktu, że przyrząd jest sprawny i może być użyty do pomiarów z dokładnością deklarowaną przez jego producenta (lub innymi specyfikacjami). Wzór świadectwa wzorcowania.
Spójność pomiarowa: termin stosowany w metrologii, określający powiązanie wyniku pomiaru z przyjętymi układami odniesienia, na ogół z państwowymi wzorcami jednostek miary, za pośrednictwem nieprzerwanego łańcucha porównań. Jej zapewnienie umożliwia porównywanie wyników pomiarów wykonywanych w różnych laboratoriach i w różnych warunkach. Ostatecznym układem odniesienia jest Międzynarodowy Układ Jednostek Miar (układ SI).
Adiustacjaprzyrządu pomiarowego: czynność mająca na celu doprowadzenie przyrządu pomiarowego do stanu działania odpowiadającego jego przeznaczeniu. Adiustacja może być automatyczna, półautomatyczna lub ręczna. Kiedyś czynność ta była potocznie zwana kalibracją, która to nazwa jednak obecnie w myśl przytoczonych definicji nie powinna być już używana.
Niepewność pomiaru: parametr związany z rezultatem pomiaru, charakteryzujący rozrzut wyników w przedziale, wewnątrz którego można z zadowalającym prawdopodobieństwem usytuować wartość wielkości mierzonej. Mówiąc prostszym językiem, zgodnie z prawami obowiązującymi w przyrodzie, nie ma dokładnych pomiarów, można jedynie wyznaczyć przedział, w którym wartość wyniku pomiaru się znajduje. Dlatego z wszelkimi wykonywanymi pomiarami nierozłącznie związana jest niepewność ich wyników. Podając więc wyniki pomiarów wielkości fizycznych, należy podać również informację ilościową o dokładności danych pomiarów. Jest to niezbędne dla każdego, kto wykorzystuje dane pomiary w swojej pracy, aby oszacować ich wiarygodność. Bez takiej informacji wyniki pomiarów nie mogą być porównywane ze sobą, ani z wartościami odniesienia podawanymi w specyfikacjach lub normach.
